Christ at the Checkpoint

Een persoonlijke impressie

Een conferentie van christenen in Bethlehem

Van 5 tot en met 9 maart jl. werd in het Jacir Palace Hotel in Bethlehem de confe­rentie Christ at the Checkpoint gehouden. Het hotel ligt op ca. 200 meter van de scheidingsmuur tussen Israël en de Westelijke Jordaanoever. Nabij het bekende checkpoint/grenspost tussen Jeruzalem en Bethlehem.

Deze conferentie is in sommige Israëlische en internationale christelijke media nogal negatief belicht i.v.m. associaties met antisemitisme, vervangingstheologie en verwerping van de Staat Israël. De organisatoren van de conferentie, het Bethlehem Bible College, hebben deze associaties echter resoluut van de hand gewezen. Op de conferentie bevonden zich opvallend veel vooraanstaande Ameri­kaanse en Britse evangelische figuren. Maar ook veel deelnemers uit diverse Europese landen en enkele Messiaanse Joden. De doelstelling van deze conferentie was het bewerkstelligen van vrede en verzoening conform Bijbelse normen.

Het CIS ook uitgenodigd

Het Centrum voor Israëlstudies (CIS) was ook als waarnemer uitgenodigd. Aangezien we nog geen Israëlconsulent in Jeruzalem hadden, omdat onze nieuwe consulent ds. Aart Brons nog geen visum had, bezocht ondergetekende, op familiebezoek in Israël zijnde, de conferentie.

Sommigen zullen zich afvragen hebben we daar als CIS iets te zoeken? Voor alle duidelijkheid: de Palestijnse christenen vallen als doelgroep buiten de missie van het CIS. Dat neemt echter niet weg dat de ontmoeting met Palestijnse christenen wel belangrijk kan zijn als die ontmoeting leidt tot een beter begrip van de gecompli­ceerde verhouding tussen Joden en Palestijnen.

De CIS-missie focust niet op een politieke keuze pro of contra het Palestijns conflict, maar wel op verzoening, gerechtigheid en vrede. Luisteren is daarbij een belangrijk begrip. We spreken niet voor niets wel van een ‘luisterpost in Jeruzalem’. Luisteren naar elkaar maar vooral naar de Schrift!

De onopgeefbare verbondenheid met het Joodse volk ligt theologisch verankerd in de heilshistorie, maar niet kritiekloos. We blijven elkaar aanspreken op gerechtigheid en verzoening. Er moet ruimte zijn voor depolitiserende invulling en actieve relatie met de christelijke Palestijnen op terreinen van barmhartigheid, gerechtigheid en verzoening. Ons past ook in deze de houding van Micha 6 : 8 “Hij heeft u bekend gemaakt o mens, wat goed is en wat de Here van ons vraagt, niet anders te doen dan recht en getrouwheid lief te hebben en ootmoedig te wandelen met uw God.”

Enkele indrukken

Hierbij enige indrukken van een gedeelte van de conferentie die ik mocht bijwonen.

Van antisemitisme heb ik niets gemerkt, integendeel. Ook heb ik Palestijnse theologen niet horen beweren dat de kerk in de plaats komt voor Israël. Dat er op dit gebied theologische verschillen zijn, dat denk ik wel, met name over zaken als het (on)verdeelde land en de wijze van vervulling van de profetieën. Maar ethische ver­antwoordelijkheid gaat boven alles zo betoogde Munther Isaac in zijn bijdrage ‘A Palestinian Response to Christian Zionism’ (Een Palestijns antwoord op Christelijk Zionisme).

Naast de Palestijnse theologen verbonden aan het Bethlehem Bible College waren ook theologen uit de gemeenschap van de Messiasbelijdende gemeenschap uitge­nodigd om te spreken. De organisatoren van de conferentie benadrukten de eenheid in Christus met de Messias belijdende Joodse gemeenschap en het belang van het respectvol luisteren naar elkaars visies.

Goede gesprekken

De sfeer van de conferentie was ontspannen en er waren hartelijke en goede gesprekken o.a. met ds. Alex Awad, predikant van de International East Jerusalem Baptist Church in Jerusalem en Deken van het Bethlehem Bible College. Voor velen een niet onbekende Palestijnse predikant in Oost Jeruzalem.

Ook de verhalen over het pastorale werk van de Palestijnse predikant Nihad Salman waren aangrijpend. Hoe te preken? De jongeren te onderwijzen dat God lief­hebben ook inhoudt de ‘vijand’ lief te hebben. Op de vraag of hij ook uit het O.T. preekt, antwoordde hij dat hij dit strikt half om half deed! Het levende Woord brengt, zonder het kruis van Christus geen hemel! Er is veel bestrijding zo betoogde hij, maar ik ben niet toevallig als Palestijn in Bethlehem geboren! Hier ben ik geroe­pen. De navolging van Christus is niet altijd een gemakkelijke weg. Toch sprak daar een blijmoedig christen, ik heb geen spoor van haat kunnen ontdekken, alleen zondaars­liefde.

Pastoraal werk onder moeilijke economische omstandigheden, werkloosheid, tussen fundamentalistische islam en onderdrukking van Israëlische zijde, (voor een Israëlische soldaat is er geen verschil tussen een christelijke of een islamitische Palestijn), vernederingen bij het passeren van het checkpoint, het niet vrij kunnen reizen, bezetting. Behoudens de ouderen onder ons kunnen we er ons geen voor­stelling van maken. Je wordt er dan weer bij bepaald in wat voor comfortabele positie wij als christenen zitten.

Ontroerend was ook het verhaal van Shireen Hillel, een jonge, in Amerika hoog opgeleide Palestijnse vrouw en moeder die zich geroepen weet onder Palestijnse vrouwen te werken en ook verbonden is aan het Bethlehem Bible College. Bij de ontmoeting met Israëlische soldaten bij het Checkpoint spiegelde zij zich aan het voorbeeld van o.a. Abigail (1 Sam. 25) die David tegemoet ging op zijn straf­expeditie, waarbij zij de volgende eigenschappen opsomde: moedig, met wijsheid, bemiddelend, vredestichtend, edelmoedig en gul. Ook legde ze wel eens een bemoedigende Bijbeltekst in haar paspoort (uit het O.T.)! Hier valt voor ons nog veel te leren en te luisteren.

Verzoening, vrede stichten, het kan alleen in de onvoorwaardelijke liefde van Christus. Tijdens deze verhalen kwamen onwillekeurig de vele teksten uit het N.T. boven die gaan over verdrukking en vervolging en het geestelijk gewin en de blijdschap die dat ook kan meebrengen.

Salim Munayer, van Musalaha (‘verzoening’ in het Arabisch), voor sommigen onder ons ook geen onbekende, bracht de schoolcurricula nog onder de aandacht; van Palestijnse/Arabische zijde doet men de Holocaust geen recht en van Israëlische zijde blijft de ‘nakba’ (catastrofe) buiten beschouwing.

Gevoel van herkenning en gemengde gevoelens

Het was maar een korte impressie van een deel van de conferentie. Maar het gaf zeker een gevoel van herkenning. Met enige schroom ging ik erheen, blijmoedig kwam ik terug met het verzoek toch vooral deze Palestijnse christenen in de gebeden te gedenken.

Tegen de avond teruglopend via de Hebronroad naar het Checkpoint waar ik ’s morgens met een taxi gepasseerd was - ik had mijn huurauto aan de Israëlische kant geparkeerd - werd ik met enig misbaar teruggefloten om via de voetgangers­doorgang de grens te passeren. Via verlaten doorgangen, het verkeer richting Israël is ’s avonds niet zo groot, veiligheidssluizen, poorten en tourniquets kwam ik bij een Israëlische grensbewaker die uitgebreid de visa in mijn paspoort bestudeerde en mij uiteraard vroeg wat ik zo alleen wel in Bethlehem te zoeken had. Voor hem is iedere passant van gene zijde in potentie een vijand. Het is hem niet kwalijk te nemen, zo is hij opgeleid. Zo passeerde ik die 8 meter hoge muur en het prikkel­draad. En het dubbele is dat ik eerlijk gezegd wel blij ben met die muur, gezien de veiligheid van onze Joodse kleinkinderen. Want sinds de laatste intifada en de oprichting van die muur zijn er weinig slachtoffers van zelfmoordacties van Palestijnse zijde meer gevallen.

Is die muur daarom goed? Nee, muren en prikkeldraad zijn tekenen van de gebrokenheid in deze wereld. Muren zijn zonde zo werd ook tijdens deze conferentie betoogd.

Ik sluit af met een citaat van onze directeur van het CIS, dr. Michael Mulder uit het document ‘tussen Kariosdocument en ‘Onopgeefbaar verbonden’: “met enig histo­risch besef met betrekking tot de achtergrond van de stichting van de staat Israël, zal aan de kerk vandaag in elk geval de opdracht gegeven zijn op te komen voor een blijvende plek voor het volk Israël in een eigen staat, met veilige grenzen. Tegelijk zal de kerk opkomen voor het doen van recht en gerechtigheid aan twee kanten. Daarbij zal de kerk beseffen dat wij vanuit het Westen slechts zeer gedeeltelijk kunnen inschatten wat goed kan zijn voor beide partijen in de bijzonder complexe situatie in het land Israël”. Daarom bezochten we als waarnemer deze conferentie.

Hij die trouw is, heeft het overzicht en de oplossing van deze complexe situatie. Laten we bidden en werken in de lijn van Micha 6 vers 8.

Adam van den Berg is namens deputaten Kerk en Israël sinds 2006 lid van de werkgroep Jeruzalempost van het CIS. Hij verblijft regelmatig in Israël voor familiebezoek. Hij diende in verschillende gemeenten van onze kerken in het ambt van ouderling en woont tegenwoordig in Doetinchem.