Woord |
Verklaring |
Zie verder |
אפיקומן |
afikoman |
stuk matse dat vóór de sedermaaltijd wordt verborgen; de kinderen moeten het zoeken; de sedermaaltijd wordt hiermee afgesloten. |
Pesach |
בר מצוה |
bar mitswa |
Joodse jongen die 13 jaar wordt, ‘religieus meerderjarig’ (lett.: zoon van het gebod) |
Bar mitswa |
בת מצוה |
bat mitswa |
Joods meisje dat 12 jaar wordt, ‘religieus meerderjarig’ (lett.: dochter van het gebod) |
Bar mitswa |
ברכה |
beracha |
Zegenspreuk, lofprijzing (lett.: zegen). Meervoud: berachot |
V.o.I. 44/3 |
חלה |
chala |
Gevlochten brood, dat gebruikt wordt bij de Sjabbat-maaltijd |
De Sjabbat |
חמץ |
chameets |
Gegist (oftewel ‘gezuurd’) deeg |
Pesach |
חנוכה |
Chanoeka |
Viering van de herinwijding van de tempel in 165 v.C. |
Chanoeka |
ארץ |
èrèts |
Land, aarde; met name gebruikt voor het land Israël, èrèts Jisra’eel |
|
אתרוג |
etrog |
Citrusvrucht (lijkt op een citroen, maar is groter) - onderdeel van de loelav |
Het Loofhuttenfeest |
גוי |
goj |
Volk; met name gebruikt voor ‘de volkeren’ buiten Israël, de heidenen. Meervoud: gojiem |
|
הלכה |
halacha |
Het normatieve, voorschrijvende deel van de mondelinge tora. Meervoud: halachot |
V.o.I. 44/4 |
הבדלה |
havdala |
Afsluiting/afscheid van Sjabbat of feestdag |
Havdala |
ישראל |
Jisraeel |
Israël |
|
יום כפור |
Jom Kipoer |
Grote Verzoendag |
Jom Kipoer |
כפה |
kipa |
Keppel (ook: jarmoelke) |
|
לולב |
loelav |
Boeket met palmtak, mirtetak, wilgetak en etrog; gebruikt bij Soekot |
Het Loofhuttenfeest |
מצה |
matsa |
Ongezuurd brood, matse. Meervoud: matsot |
Pesach |
מנורה |
menora |
Kandelaar; met name is te denken aan de 7-armige kandelaar, één van de bekendste symbolen van Israël |
V.o.I. 42/3 |
מזוזה |
mezoeza |
Kokertje aan de deurpost met gedeelten uit de Tora |
De mezoeza |
מדרש |
midrasj |
Rabbijnse schriftuitleg (lett.: onderzoek) |
|
משנה |
Misjna |
Oudste, maatgevend geworden verzameling van halachot, vastgelegd rond 200 na Chr. |
V.o.I. 47/3 |
מצוה |
mitswa |
Gebod |
|
נטילת ידים |
netilat jadajiem |
Handen wassen, als ritueel bij de maaltijd |
|
פסח |
Pesach |
Paasfeest - viering van de bevrijding uit Egypte |
Pesach |
פורים |
Poeriem |
Lotenfeest - viering van de bevrijding d.m.v. Ester |
Poeriem |
קדוש |
kidoesj |
Heiliging; begin van de Sjabbat of feestdag |
De Sjabbat |
ראש השנה |
Rosj Hasjana |
Joods Nieuwjaar |
Rosj Hasjana |
סבלנות |
savlanoet |
Geduld |
V.o.I. 42/1 |
סדר |
seder |
(lett.: orde - nl. van de) Pesach-viering, met een maaltijd |
Pesach |
שמחת תורה |
Simchat Tora |
‘Vreugde der Wet’ - gevierd op de dag na loofhuttenfeest |
De Tora |
שבת |
Sjabbat |
Sjabbat, of Sabbat; de zevende dag = rustdag |
De Sjabbat |
שלום |
sjalom |
Vrede |
|
שבועות |
Sjavoe’ot |
Wekenfeest - 7 weken na Pesach |
Het Wekenfeest |
שואה |
sjoa |
‘Vernietiging’: de massale vernietiging van de Joden tijdens de tweede wereldoorlog |
V.o.I. 41/1 |
שופר |
sjofar |
(Rams-) hoorn, gebruikt als bazuin |
Rosj Hasjana |
סכות |
Soekot |
Loofhuttenfeest |
Het Loofhuttenfeest |
טלית |
talliet |
(Gebeds-) mantel, met aan alle vier de hoeken ‘gedenkkwasten’ |
De talliet |
תלמוד |
Talmoed |
Verzameling van discussies van rabbijnen over de misjna, tot 400 à 500 na Chr. |
V.o.I. 47/3 |
תפלין |
tefilien |
‘Gebedsriemen’ - worden aangelegd op de arm en het voorhoofd |
De tefillien |
תנך |
Tenach |
Het Oude Testament: Wet, profeten en geschriften (Tora, Nevi’iem en Chetoeviem) |
|
תשובה |
tesjoeva |
Bekering, ommekeer |
V.o.I. 45/2 |
תורה |
Tora |
(Boekrol met) de eerste vijf bijbelboeken. Vaak vertaald met ‘Wet’ - beter is: ‘Onderwijzing’. |
De Tora |
ציצית |
tsietsiet |
‘Gedenkkwasten’, die aan de hoeken van de talliet zijn gemaakt |
De talliet |